Sermaye Piyasası Araçlarının Kredili Alım, Açığa Satış ve Ödünç Alma ve Verme İşlemleri

Hakkında Tebliğinde Değişiklik

05.03.2021 tarih ve 31414 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Sermaye Piyasası Araçlarının Kredili Alım, Açığa Satış ve Ödünç Alma Ve Verme İşlemleri Hakkında Tebliğ (Seri: V, No:65)’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Seri: V No: 137)” ile “Sermaye Piyasası Araçlarının Kredili Alım, Açığa Satış ve Ödünç Alma ve Verme İşlemleri Hakkında Tebliğ (Seri: V, No: 65)” hükümlerinde değişiklik ve ilaveler yapılmıştır.

Yapılan değişiklik ve getirilen yeni hükümler özet olarak ve maddeler halinde aşağıda belirtilmiştir.

• Bir müşterinin takası henüz gerçekleşmemiş hisse senedi alımı işlemleri sonucunda, belirli bir anda oluşabilecek açık takas pozisyonu sermaye piyasası aracı veya pazar bazında Borsa İstanbul A.Ş.’nin ilgili düzenlemeleri ile belirlenir. Kurul, sermaye piyasası aracı veya pazar bazında açık takas pozisyonu oranını belirleme ve değiştirme yetkisini haizdir. Aracı kurum daha yüksek bir teminat oranı belirleyebilir. Değişiklik öncesinde müşterinin, belirli bir anda oluşabilecek açık takas pozisyonunun asgari %20’si oranında net varlığının bulunması zorunluluğu bulunuyordu.
• Müşterinin net varlığının hesaplanmasında müşterinin takas günü itibarıyla yükümlülüğünü yerine getirmediği kıymetler ile herhangi bir işlemin teminatı olan kıymetler dikkate alınmaz. Değişiklik öncesinde ilgili hükümde “takas günü” ibaresi bulunmamaktaydı.
• Tebliğe eklenen hüküm uyarınca; Takasbank mevzuatı saklı kalmak kaydıyla, yetkili kuruluşlar tarafından bir müşterinin brüt takasa tabi olmayan bir pay satışından gelen nakit kullanılarak aynı gün içerisinde gerçekleşen brüt takasa tabi olan paylara ilişkin nakit yükümlülüğü karşılanabilir. Ve yine Takasbank mevzuatı saklı kalmak kaydıyla, yetkili kuruluşlar tarafından bir müşterinin brüt takasa tabi olan bir payın satışından gelecek nakit dikkate alınarak aynı gün içerisinde gerçekleşen brüt takasa tabi olmayan payların nakit yükümlülüğü karşılanabilir. Yetkili kuruluşlar tarafından bir müşterinin brüt takasa tabi olan bir payın satışından gelecek nakdi dikkate alınarak aynı gün ilgili müşterinin yine brüt takasa tabi başka bir paydaki nakit yükümlülüğü karşılanamaz.
• Sermaye piyasası araçlarının kredili alımı, açığa satış ve ödünç alma ve verme işlemlerinde özkaynak olarak kabul edilebilecek kıymetler, nakit olarak Türk Lirası ve konvertibl döviz, sermaye piyasası aracı olarak ise işlemlere konu olabilecek sermaye piyasası araçları listelerinde yer alan sermaye piyasası araçları, yatırım fonu katılma payları ile Borsada işlem görmesi kaydıyla devlet tahvili, hazine bonosu, borsa yatırım fonu katılma payları, Borsa İstanbul A.Ş.’de işlem görmekte olan ve Hazine ve Maliye Bakanlığının belirlediği standartlardaki altın ve diğer kıymetli madenler ve Kurulca uygun görülecek diğer sermaye piyasası araçlarıdır.
• Sermaye piyasası araçlarının kredili alımı ve açığa satış işlemlerinde özkaynak oranının hesaplanmasında;

a) Nakit, devlet tahvili, hazine bonosu, Borsa İstanbul A.Ş.’de işlem görmekte olan ve Hazine ve Maliye Bakanlığının belirlediği standartlardaki altın ve diğer kıymetli madenler ve/veya Kurulca uygun görülecek diğer sermaye piyasası araçlarının kabul edilmesi halinde bu kıymetlerin %100’ü,

b) Payların Borsa İstanbul A.Ş.’nin ilgili düzenlemelerinde belirlendiği oranlarda,

c) Borsa yatırım fonu katılma paylarının % 90’ı,

ç) Hisse senedi şemsiye fonlara bağlı yatırım fonu katılma payları ile serbest şemsiye fonlara bağlı yatırım fonu katılma paylarının % 75’i,

d) (ç) bendi dışında kalan yatırım fonu katılma paylarının % 90’ı, özkaynak olarak kabul edilir.

• Sermaye piyasası araçlarının kredili alımı ve açığa satış işlemlerinde Kurul, özkaynak oranını genel olarak veya aracı kurumlar itibarıyla artırıp azaltmaya yetkilidir. Kurul özkaynak oranını genel olarak değiştirirken Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının görüşünü alır. Ayrıca, Kurul sermaye piyasası aracı veya pazar bazında özkaynak oranını belirleme ve bu oranı değiştirme yetkisini haizdir.
• Borsa İstanbul A.Ş.’nin ilgili düzenlemelerinde özkaynak oranı %0 olarak belirlenen paylar ve brüt takasa tabi paylar da dâhil olmak üzere payların satıldığı andan itibaren satıma konu tutar, nakit değeri üzerinden özkaynak tutarına dâhil edilebilir. Brüt takasa tabi payların takasına ilişkin hüküm kapsamında takas gününde müşterinin hesabında yeterli nakit bulundurulması sorumluluğu yetkili kuruluş ve müşteriye aittir.

Bahse konu değişiklikler, 12 Mart 2021 tarihinden itibaren yürürlüğe girecektir.

Söz konusu (Seri: V No: 137) Tebliğin tam metine ulaşmak için aşağıdaki linke tıklayınız.

https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2021/03/20210305-7.htm

Saygılarımızla,

CONSULTA Vergi

(*) Sirkülerlerimizde yapılan açıklamalar yalnızca bilgilendirme amaçlı olup, kesin işlem tesis etmeden önce uzmanlarımızdan görüş ve yönlendirme alınmasını önemle tavsiye ederiz. Bu sirkülerlerin amacı tek başına uygulamalara yön vermek olmayıp; mükelleflerimizin risk, fırsat ve değişiklikler hakkında güncel bilgi sahibi olmalarını sağlamaktır. Yegâne kaynak olarak sirkülerlerimizdeki açıklamaların kullanılması halinde doğabilecek olası zararlardan CONSULTA sorumlu olmayacaktır.