Kurumsal Mimari Tasarımı ve Yönetimi

Kurumsal mimari, bir organizasyonun operasyonları ve yapısı ile ilgili tüm detayların irdelendiği bir çalışma alanıdır. Kısaca, kurumsal mimari pratikleri ile, organizasyonunuzun mevcut durumunu tüm gerçekliği ile çalışabilir, hedef duruma geçişi planlayabilir ve organizasyonunuzu ileriye taşımak adına bir çok fayda sağlayabilirsiniz.

Bu yazıda genel hatlarıyla kurumsal mimari konseptinin ne olduğunu, ne işe yaradığını ve neden önemli olduğunu basitçe özetlemek istedik.

Kurumsal Mimari Nedir?

Kurumsal mimarinin ne olduğunu araştırdığınızda, internette bazen birbiriyle çelişen, anlaşılması zor, soyut ifadelere boğulmuş bir çok tanımla karşılaşmanız olasıdır.
Bazı yerli ve yabancı kaynaklarda aşağıdaki gibi tanımlamalara rastlamaktayız:

• Hedef standartların yerleştirimi (Target-conformant placement)
• Kapsamlı operasyonel çerçeve
• Organizasyon bileşenlerinin görselleştirimi

Yukarıdaki örnekleri çoğaltabiliriz. Bu nedenle, kurumsal mimarinin ne olduğu hakkında daha basit bir tanım vermek gerekirse:
Kurumsal mimari çalışması, bir kurumun, stratejileriyle ve paydaşların ihtiyaçları ve istekleriyle uyumlu şekilde işleyişini tasarlar ve iyileştirir.
Bir kurumsal mimar, işletmenizdeki bileşenlerin birbirlerini nasıl etkilediklerini anlamak üzerine çalışır. Bu amaçla, işletme bileşenlerinin tanımlanması, dokümante edilmesi ve aralarındaki ilişkilerin ortaya konulması gerekmektedir.
Kurumsal mimari, özellikle büyük organizasyonel değişikliklerde (satın alma, birleşme gibi) organizasyonun tekrar tasarlanması ve yapılanmasında destekleyici rol oynar. Kurumsal mimari çalışması, sistemlerin geliştirilmesi, BT yönetimi, karar alınması ve risk yönetimi süreçlerinde de kullanılır.

Dört Perspektif
IEEE'nin "Architectural Blueprints—The “4+1” View Model of Software Architecture" makalesine göre bir mimari tasarıma 4 farklı perspektiften yaklaşmak mümkündür. Her perspektif bir ihtiyacı karşılamaktadır. Bu modele göre şu 4 perspektif temeldir.

1. İşletme Mimarisi
2. Uygulama Mimarisi
3. Enformasyon ve Veri Mimarisi
4. Teknoloji Mimarisi

Bu tip bir çerçeve kullanmanın avantajları şöyle sıralanabilir.
• Karar verme sadeliği
• Varlıkların optimize kullanımı
• Çalışanların değişim hızında azalma
• Market ve deman değişimlerine uyum
• Gereksiz ve verimsiz süreçlerin azaltılması

İşletme Perspektifi
İş mimarinize bu perspektiften yaklaştığınızda, şirketinizin her gün nasıl işlemekte olduğunu anlamaya çalışırsınız. Bu çalışma işletme stratejisini ve yönetimsel yaklaşımların değerlendirilmesini de içerir. Ayrıca organizasyonunuzun mevcut durumdan istenilen bir duruma evrilmesi için planlar geliştirilmesi bu perspektif göz önüne alınarak yapılır.

Tipik olarak şu tanımları içerir
• İşletilen iş fonksiyonları
• Major organizasyonal yapı
• Organizasyonel yapılar arasındaki ilişki
• Üst seviye iş amaçları ve hedefleri
• Organizasyon tarafından yürütülen tüm ortak süreçler

Bu süreçlerin her birinin diğerini nasıl etkilediği incelenir. Ayrıca endüstri standardı pratikler de organizasyonunuza göre tanımlanmalı ve gözlemlenmelidir.

Uygulama Perspektifi
Bu perspektif ile, iş uygulamaları portföyünüz oluşturulur ve takip edilir. Bu nedenle, işletmesel perspektifin çıktılarıyla, yüzeysel de olsa ilgilidir.

Bu perspektif ile çalışmanın çıktıları aşağıdaki gibi olur:
• İş süreçlerinizi destekleyen teknoloji servislerinin açıklamaları
• İş uygulamalarında kullanılan sistemlerin birbirleriyle etkileşimi ve bağımlılıkları
• Yeni uygulama geliştirme planları
• İşletmesel amaçlar ve hedefler veya yeni teknolojiler dolayısıyla eski uygulamaların yenilenmesi, revizyonu

Bu çalışma ile organizasyonunuz çapında servisler, çalışma şekilleri ve üzerinde çalıştıkları veriler ortaya koyulur. İşletmesel hedeflerle uyumluluk için çalışanlar, çeşitli yetenek ve iş fonksiyonları ile eşleştirilir.

Veri Perspektifi
Veri bakış açısıyla, işletmenizin verimli çalışabilmesi için ihtiyaç duyduğu tüm veri (dosyalar, grafikler, dijital tablolar) tanımlanır ve sınıflanır.

Şunları içerir:
• Standart veri modelleri
• Veri yönetimi politikası
• İşletmenin ürettiği ve tükettiği bilgilerin tanımlanması

Ayrıca verilerin, iş akışları ile ilişkilendirilmesi de bu adımda tanımlanır. Bu çalışma yapısal (veritabanları) ve yapısal olmayan tüm verileri (sunumlar, dokümanlar, ..) kapsamalıdır. Aynı şekilde fiziksel ve dijital veriler de bu kapsamda ele alınır.

Teknoloji Perspektifi
Kurumsal mimarinin bilgi teknolojileri bileşenidir. İşletmeyi destekleyen yazılım ve donanım katmanının tabanını oluşturur. Örnek vermek gerekirse:

• Yazıcılar
• Modemler
• İşetim Sistemleri
• Masaüstü ve Sunucu Donanımları
• Ağ bağlantı bileşenleri

Örnekler çoğaltılabilir.

Bu bakış açısıyla, altyapı ve sistem bileşenlerinin, mantıksal bir tanımını elde edersiniz. Bu tanımlama, uygulama ve veri mimarisi tanımlamalarını tamamlar. Teknoloji standartları ortaya çıkar ve böylece işletme hedefleriniz ile servislerinizin uyumluluğu belirlenebilir.

Bütün bu farklı bakış açıları, tek bir kurumsal mimariyi tanımlamaya yönelik ele alınır.

Kurumsal Mimari Yönetiminde Consulta
Günümüzde büyük veri, mobil, bulut ve sosyal medya gibi teknolojiler iş yapış şekillerinde hızlı değişikliklere yol açıyor. Bu durum, organizasyonların rekabetçi kalabilmelerinde esnek ve yeni durumlara kolay uyarlanabilen bir kurumsal mimari yönetimini kaçınılmaz kılıyor.

İdeal kurumsal mimarinin tasarlanması, organizasyonun sadece ihtiyaçlarının değil, mevcut teknolojilerinin ve işletme aktivitelerinin de doğru ele alınmasında yatıyor. Bu nedenle Consulta olarak, dünya çapında önde gelen firmaların kullandığı Software AG'nin Alfabet çözümü ile çalışıyoruz.

Alfabet aracını kullanarak:

• İşletme ve IT için entegre ve ortak bir sistem oluşturuyor, kurum çapında mimari bileşenlerin tutarlılığını ve şeffaflığını sağlıyoruz.
• BT standartları oluşturarak maliyetlerin düşürülmesi, satın almaların ve lisans yönetimlerinin iyileştirilmesi için ihtiyaç fazlası uygulamaları belirliyoruz
• Uygulamalarınızın standartlarınızla uyumluluğunun takibi için standardizasyon raporları oluşturuyoruz.
• İşletmesel süreçleriniz ve onları destekleyen uygulamalarınız arasındaki ilişkiyi dokümante ediyor ve analizlerini yapıyoruz.
• Kurumsal mimarinizdeki değişikliklerin, işletmenizi ve bilgi teknolojilerinizi nasıl etkileyeceğini analiz edebiliyoruz.